سولاريوم اعتيادآور است


 

ترجمه: عباس منتظري




 
احتمالا اين روزها خبر برخورد نيروي انتظامي با سالن‌هاي سولاريوم را شنيده‌ايد. اين در حالي است که متخصصان پوست نيز سال‌هاست که از سرطان‌زا بودن سولاريوم حرف مي‌زنند و نتايج برخي از تازه‌ترين تحقيقات محققان نيز نشان مي‌دهد که سولاريوم علاوه بر تمام خطرات بهداشتي‌اش، اعتيادآور هم هست.
انديشه تحقيق درباره اين اعتياد از آنجا به ذهن يک گروه تحقيقاتي در دانشگاه واشنگتن رسيد که آنها مي‌ديدند برخي افراد به‌رغم هشدارهاي جدي پزشکان و متخصصان پوست در مورد خطر بروز سرطان پوست متعاقب استفاده از سولاريوم، باز هم اصرار داشتند از اين ابزار براي زيباتر نشان دادن پوست و ظاهر خود استفاده کنند.

اعتياد به برنزگي، شوخي نيست
 

محققان آمريکايي براي بررسي اين افراد که همگي دانشجويان کالج واشنگتن بودند، ابتدا طي سوال‌هايي، ميزان استفاده آنها را از تخت‌هاي برنزه سوال کردند: آيا هر روز به اين موضوع فکر مي‌کنيد؟ آيا خودتان را ناچار به برنزه کردن مي‌دانيد؟ و آيا به طور مرتب خود را برنزه مي‌کنيد يا نه؟
بررسي‌ها نشان داد 76 درصد از دختران پرسش‌شونده در اين مطالعه و 59 درصد از پسران، پاسخ‌شان اين بود که خود را ناچار به استفاده از تخت‌هاي برنزه مي‌بينند. اين درصدها، با آماري که مي‌گويد بيشتر مشتريان سولاريوم را خانم‌ها تشکيل مي‌دهند، مطابقت دارد. البته ميزان آقايان هم، اين طور که پيداست، چندان پايين نيست. در مرحله بعد، از آنها آزموني به عمل آمد به نام «آزمون اختلالات مرتبط با مواد»؛ آزموني که نشان مي‌داد فرد تا چه‌اندازه به يک رفتار خاص وابستگي پيدا کرده است. جمع‌بندي آزمون‌ها و پاسخ‌هاي افراد مشخص کرد آنهايي که به طور مرتب براي برنزه شدن مراجعه مي‌کنند، امتياز بالاتري در آزمون تعيين وابستگي گرفته‌اند، يعني اين افراد به اين رفتارشان معتاد شده‌اند. اين محققان مي‌گويند احتمالا علت اين اعتياد آن است که دلايل زمينه‌اي مثل شخصيت يا تربيت خانوادگي، قرار گرفتن در زير نور ماوراي بنفش يا هر تلاش ديگري براي زيباتر نشان دادن خود، باعث ترشح هورمون آندورفين در اين افراد مي‌شود؛ هورموني که نوعي ضد درد دروني است و موجب مي‌شود فرد احساس بهتري داشته باشد و قدرت او براي تحمل استرس و تنش‌ها بيشتر شود. ترشح اين هورمون احتمالا مسوول اعتياد افراد به برنزه کردن بوده است.

اعتياد به حمام آفتاب
 

دانشمندان در دانشکده پزشکي دانشگاه تگزاس در گالوستون براي ارزيابي اينکه آيا افراد مورد مطالعه به گرفتن حمام آفتاب اعتياد دارند يا نه، از ملاک‌هاي شناخته‌شده براي ارزيابي اعتياد به الکل و مواد مخدر استفاده کردند. آنها از 145 نفر که عادت دارند به طور مرتب لب دريا بروند، عادات آنها در گرفتن حمام آفتاب را جويا شدند. براساس پرسشنامه‌اي که بر يک آزمون شناخته‌شده بين المللي در ارزيابي اعتياد به الکل استوار است، 26 درصد از افراد مورد مطالعه به عنوان کساني که عادت آنها در گرفتن حمام آفتاب در حد «وابستگي» است، طبقه‌بندي شدند اما وقتي پرسشنامه ديگري از «کتاب راهنماي تشخيص و آمار اختلالات مغزي» از انجمن روان‌پزشکي آمريکا مورد استفاده قرار گرفت، 53 درصد از آنها «وابسته» به آفتاب گرفتن تشخيص داده شدند. برخي مردم باوجود آگاهي از خطرات زياده روي در اين کار به آن ادامه مي‌دهند. پروفسور ريچارد وگنر که اين مطالعه تحت نظر او انجام شده، مي‌گويد:
«جالب است که با دستکاري خفيف ابزارهايي که براي شناسايي اختلالات مربوط به مواد اعتيادآور به کار مي‌رود، عملا مي‌توانيم شباهتي عيني ميان عادت به گرفتن آفتاب و آن اختلالات پيدا کنيم.»
متخصصان پوست اغلب از افرادي که به آفتاب گرفتن اعتياد دارند، حرف مي‌زنند؛ کساني که مي‌دانند اين عادت براي‌شان خوب نيست که هميشه برنزه باشند اما به نظر مي‌رسد قادر نباشند از آن خودداري کنند. براساس آمارها، سالانه تقريبا 2 هزار نفر در بريتانيا در اثر ابتلا به سرطان پوست جان مي‌بازند. مطالعات قبلي نشان داده بود بسياري از کساني که به‌طور منظم خود را در معرض اشعه ماوراي بنفش خورشيد قرار مي‌دهند تا برنزه شوند، آگاه‌اند که با اين کار خطر ابتلا به سرطان پوست را افزايش مي‌دهند. کالين دراموند، استاد روان‌شناسي اعتياد در دانشکده پزشکي بيمارستان سن جورج در لندن گفت: «اين موضوع که هر عادتي در جهان را اعتياد بناميم، براي من نگران کننده است. اين تمايل وجود دارد که رفتارهاي افراطي را به اعتياد تعبير کنيم.» وي گفت: «اعتياد به اين معني است که يک نوع ساز و کار شيميايي خاصي در مغز روي مي‌دهد که رفتار فرد را تعيين مي‌کند. وجود چنين ساز و کارهايي در مورد کساني که زياد آفتاب مي‌گيرند، ثابت نشده است، بنابراين نمي‌توان آن را اعتياد ناميد.» وي گفت: «مردم خود را برنزه مي‌کنند چون مي‌خواهند هم‌رنگ جمع شوند، نه اينکه به آن اعتياد داشته باشند.»

نگاه روان‌شناسانه به سولاريوم(دکتر منصور بهرامي، روانشناس)
 

انسان مي‌تواند به هر چيزي اعتياد پيدا کند. وقتي کاري چند بار براي ما تکرار مي‌شود، ما به آن کار عادت مي‌کنيم و اگر مدتي آن کار را انجام ندهيم، همين کناره‌گيري باعث ايجاد ناراحتي و تنش و افسردگي در ما مي‌شود. در موررد استفاده از دستگاه سولاريوم نيز مانند تمام مسايل ديگر ممکن است براي ما مساله‌ عادت به وجود بيايد. وقتي که انسان براي چند بار مداوم از اين دستگاه استفاده مي‌کند، به آن عادت مي‌کند و مساله اعتياد برايش به وجود مي‌آيد که آن هم به دليل شرايط مساعد و متعادلي است که برايش فراهم مي‌شود. به طور مثال:
گرمايي که اين دستگاه توليد مي‌کند و به بدن مي‌خورد، باعث آرامش روح و جسم مي‌شود يا محيطي که فرد در آن قرار مي‌گيرد (جو آنجا، سکوت آنجا و ...) موجب مي‌شود که احساس لذت‌ به وي دست بدهد و چون انسان ذات‌اش لذت‌طلب است و از اين شرايط مطبوع لذت مي‌برد، دوست دارد مدام اين کار را تکرار کند. حال اگر پس از يک مدت که اين کار را تکرار کرده آن را متوقف کند، احساس ناراحتي مي‌کند. اين بار به سراغ‌اش مي‌رود، نه براي کسب لذت، بلکه براي اينکه ناراحتي‌اش را از بين ببرد. به طور کلي هر کاري را که ما به آن عادت کنيم، نسبت به آن اعتياد پيدا مي‌کنيم و اگر انجام‌اش ندهيم، احساس بدي به ما دست مي‌دهد.
منبع:www.salamat.com